Σε προηγούμενο άρθρο μας, («Προεκλογικά κόλπα Βορίδη με αξιολόγηση και bonus δημοσίων υπαλλήλων») με αφορμή το νέο τότε νομοσχέδιο για την αξιολόγηση στο Δημόσιο και την καταβολή «μπόνους» σε ομάδες υπαλλήλων, είχαμε αναδείξει τις προεκλογικές μεθοδεύσεις και τις επικίνδυνες πολιτικές του Υπουργείου Εσωτερικών στη Δημόσια Διοίκηση. Δυστυχώς οι εκτιμήσεις μας επιβεβαιώνονται όσο οι εκλογές πλησιάζουν και η κυβέρνηση εισέρχεται σε απρόβλεπτες αναταράξεις συνθλιβόμενη από τις αδιέξοδες πολιτικές της και τις τρομακτικές αποκαλύψεις που έρχονται διαρκώς στην επιφάνεια.

Η υπουργική απόφαση για την αξιολόγηση στο Δημόσιο που εκδόθηκε πριν από λίγες μέρες σαν συνέχεια και εξειδίκευση του πρόσφατου νόμου δεν προσθέτει τίποτα παρά επιβεβαιώνει τις αρχικές μας εκτιμήσεις. Πρόκειται για ένα σύστημα «ουρανοκατέβατο» που σχεδιάστηκε χωρίς καμία γνώση και επαφή με τον πραγματικό κόσμο της Δημόσιας Διοίκησης. Οι υπηρεσίες θα επιβαρυνθούν με ένα βαρύ φορτίο γραφειοκρατίας και εσωστρέφειας που θα υφαρπάξει πολύτιμους πόρους και θα τις αποσπάσει από την πραγματική τους αποστολή, δηλαδή την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους προς εξυπηρέτηση των πολιτών. Στο ίδιο πλαίσιο νέα εξωπραγματικά στοιχεία, όπως το «έντυπο σφυγμού ομάδας» ή το «σχέδιο ανάπτυξης», που δεν προσφέρουν απολύτως τίποτα και προφανώς αντιγράφηκαν και μεταφυτεύτηκαν άγνωστο από πού, θα δημιουργήσουν ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα ερμηνείας και εφαρμογής – αν φυσικά επιχειρηθεί να εφαρμοστούν κανονικά και όχι απλώς συμβολικά και διεκπεραιωτικά, όπως είναι και το πλέον πιθανό να συμβεί.
Επίσης πρόκειται για ένα σύστημα αντιδημοκρατικό αφού ο καθορισμός της στοχοθεσίας προβλέπεται να γίνεται όχι συμμετοχικά αλλά αποκλειστικά από την ηγεσία, στοιχείο χαρακτηριστικό μιας αυταρχικής αλλά και αναποτελεσματικής διοίκησης αφού είναι δεδομένο ότι οι υπάλληλοι διαθέτουν θεσμική μνήμη και καλύτερη γνώση του πεδίου, των πραγματικών καταστάσεων και δυνατοτήτων μιας υπηρεσίας.

Ακόμη χειρότερα όμως, το σύστημα αυτό είναι βαθιά αντιδημοκρατικό και για έναν ακόμη λόγο: σε αντίθεση με τις σχετικές προβλέψεις του νόμου που ψήφισε ο ΣΥΡΙΖΑ και εφαρμόζεται ακόμη, ένας και μόνο αξιολογητής θα κρίνει τους αξιολογούμενους υπαλλήλους χωρίς τη δικλείδα ασφαλείας του δεύτερου ιεραρχικά προϊσταμένου ο οποίος προδήλως διαθέτει σαφέστατη εικόνα του προσωπικού. Χάνεται έτσι επιπλέον μια δικλείδα ασφαλείας απέναντι στην αυθαιρεσία και επέρχεται πλήγμα στην αναγκαία ανεξαρτησία των δημοσίων υπαλλήλων.

Στην κατεύθυνση αυτή βρίσκεται το χειρότερο και πλέον επικίνδυνο σημείο του νομοσχεδίου: Η πρόβλεψη για παροχή «μπόνους» («ανταμοιβής», σύμφωνα με το νομικό κείμενο) σε ορισμένους υπαλλήλους τους οποίους θα ορίζει ο Διευθυντής δημιουργεί την πιο κυνική, εστία ευνοιοκρατίας, πελατειασμού, αδιαφάνειας και αναξιοκρατίας. Η απόλυτη έλλειψη αντικειμενικότητας αλλά και ο διαχωρισμός των υπαλλήλων χωρίς ίχνος θεσμικής εγγύησης και αξιοκρατικής ισότητας θα λειτουργήσει διαιρετικά και διαλυτικά για το σύνολο της Δημόσιας Διοίκησης και θα δημιουργήσει σχέσεις εντολοδόχων υπό τη βάση δοσοληψίας, κάτι που αντίκειται ολοκληρωτικά στο αξιακό και συνταγματικό πλαίσιο λειτουργίας των υπηρεσιών.
Υπενθυμίζεται, δε, ότι πολλοί από τους αποδέκτες της «ανταμοιβής» θα είναι μετακλητοί που διορίστηκαν εκτός διαδικασιών και δεν συνδέονται με την υπόλοιπη υπαλληλική ιεραρχία. Θα πρέπει να κατανοήσει η κυβέρνηση ότι η Δημόσια Διοίκηση οφείλει να λειτουργεί με βάση αρχές και κανόνες που έχουν θεσπιστεί προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και μόνο.

Τη στιγμή που το μισθολόγιο του δημοσίου παραμένει καθηλωμένο, η επίσπευση αυτής της «ανταμοιβής», που διακινείται από την κυβέρνηση στον τύπο, από κοινού με το νέο σύστημα αξιολόγησης, μαρτυρά την παράδοσή της στις πιο σκοτεινές προεκλογικές μεθοδεύσεις και κυρίως στις πιο αναξιοπρεπείς πρακτικές ελέγχου της Δημόσιας Διοίκησης.

(Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι Τομεάρχης Εσωτερικών, βουλευτής στη Β1 εκλογική περιφέρεια βορείου τομέα Αθηνών- Ο Γρηγόρης Θεοδωράκης είναι πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης)