Ήταν 27 Νοέμβρη 2019, ο τότε Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Μάκης Βορίδης ερωτηθείς για τις κομματικές τοποθετήσεις διοικήσεων σε νοσοκομεία (δυστυχώς για τη χώρα ακολούθησε η πανδημία) έκανε την ακόλουθη δήλωση «Και ποιους να βάλουμε; Τους ξένους;»…

Η δήλωση όπως ήταν φυσικό σήκωσε έναν μικρό θόρυβο στα media αλλά σύντομα ξεχάστηκε… Ο κ. Μητσοτάκης όμως δεν την ξέχασε… Την κράτησε και στον ανασχηματισμό του Ιανουαρίου του 2021 αντάμειψε τον κ. Βορίδη… Τον τοποθέτησε στο Υπουργείο Εσωτερικών, με ότι αυτό συμβολίζει και σημαίνει ουσιαστικά… Μετά από σχεδόν ενάμιση χρόνο σχεδόν καθημερινής αντιπαράθεσης με τον κ. Βορίδη τη Βουλή και όχι μόνο οφείλω δημόσια να του αναγνωρίσω ότι είναι ένας πολιτικός που κρατάει το λόγο του. Έκανε αυτό που μας είχε πει στο πάνελ… Με σχέδιο, με υπομονή, με επιμονή κάνει τα λόγια έργα… Γαλάζιος στρατός παντού. Και επειδή είναι και καλός ρήτορας προσπαθεί με στρεψοδικίες να μας αποδείξει το αντίθετο. Πάμε όμως να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει…

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επαναφέρει τις χειρότερες πρακτικές κομματισμού και αναξιοκρατίας στη λειτουργία του Δημόσιου Τομέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επιλογή των Διοικήσεων των Νομικών Προσώπων του Δημοσίου. Η κυβέρνηση ψήφισε το Ν. 4735 (ΦΕΚ Α’ 197/12-10-2020) με βάση τις διατάξεις του οποίου, υποτίθεται θα γινόταν αντικειμενική και αξιοκρατική επιλογή τους. Σήμερα σχεδόν 1,5χρόνο μετά οι πάγιες διατάξεις του νόμου παραμένουν ανεφάρμοστες και η κυβέρνηση εξακολουθεί να διορίζει τις Διοικήσεις των Νομικών Προσώπων με αμιγώς κομματικά κριτήρια.

Το ίδιο συμβαίνει με την επιλογή προϊσταμένων των οργανικών μονάδων του Δημοσίου. Η κυβέρνηση με το νόμο4674 (ΦΕΚ A’ 53/11.03.2020)επέφερε σημαντικές αλλαγές στο σύστημα επιλογής. Όμως ούτε αυτό (το σύστημα που αυτή ψήφισε) εφαρμόζεται εκτός ελαχίστων περιπτώσεων. Επίσης ο αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών κ. Βορίδης έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη ότι επίκειται νέο σύστημα επιλογής προϊστάμενων, στέλνοντας ουσιαστικά μήνυμα σε όλο το Δημόσιο Τομέα για πάγωμα των σχετικών διαδικασιών. Το πλέον εξωφρενικό έγκεινται στην διαρκή απόπειρα μετακλητοποίησης του Δημοσίου μέσω της τοποθέτησης ιδιωτιών σε θέσεις της πάγιας διοικητικής ιεραρχίας, με αποκορύφωμα τον προκλητικό νόμο του κ. Χατζηδάκη για τον ΕΦΚΑ που προετοιμάζει την άλωση του Δημοσίου από εκατοντάδες ακριβοπληρωμένα γαλάζια «golden boys».

Στο ίδιο πλαίσιο κινείται η επαναλαμβανόμενη παράκαμψη του ΑΣΕΠ στις διαδικασίες πρόσληψης και επιλογής των στελεχών της διοίκησης όπως και η διαρκής απόπειρα ελέγχου και χειραγώγησης των Ανεξάρτητων Αρχών.

Οι αναξιοκρατικές και πελατειακές πρακτικές της κυβέρνησης έχουν προκαλέσει διαλυτικά φαινόμενα στη λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, κάτι που αποδεικνύεται καθημερινά. Στο άμεσο μέλλον η Δημόσια Διοίκηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει εκ νέου ισχυρές προκλήσεις όπως η απορρόφηση και εκταμίευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Όλοι πια έχουμε παρελθόν και η σύγκριση είναι φανερή.

Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ περίοδος (2015-2019):

  • Κατάργηση της απαράδεκτης και αντιδημοκρατικής νομοθεσίας Μητσοτάκη περί απολύσεων και διαθεσιμότητας στο Δημόσιο τομέα.
  • Κατάργηση του αντιεπιστημονικού και τιμωρητικού συστήματος αξιολόγησης το οποίο αποτελούσε προθάλαμο απολύσεων και διαθεσιμοτήτων.
  • Αποκατάσταση και επαναφορά στην υπηρεσία των αδίκως απολυμένων δημοσίων υπαλλήλων. Αποκατάσταση εργασιακής ειρήνης στο Δημόσιο και στήριξη του κοινωνικού κράτους.
  • Δημιουργία δημοκρατικού συστήματος αξιολόγησης με ολιστικό πλαίσιο αξιολόγησης δομών και προσωπικού.
  • Δημιουργία νέων οργανισμών στα Υπουργεία στη βάση των πραγματικών αναγκών της διοίκησης, με ψηφιακά οργανογράμματα και περιγράμματα θέσεων εργασίας.
  • Δημιουργία Ενιαίου Συστήματος Κινητικότητας που έβαλε τέλος στις πελατειακές και ρουσφετολογικές μετακινήσεις των δημοσίων υπαλλήλων
  • Δημιουργία νέου συστήματος επιλογής προϊσταμένων με ενεργό συμμετοχή του ΑΣΕΠ, με βάση το οποίο επιλέχθηκαν εκατοντάδες Γενικοί Διευθυντές και Διευθυντές του Δημοσίου.
  • Αντικατάσταση των μνημομιακών περιορισμών και εγκαθίδρυση του κανόνα 1/1 στο λόγο προσλήψεων/αποχωρήσεων δημοσίων υπαλλήλων.
  • Κατανομή των μη διοριστέων επιτυχόντων των διαγωνισμών ΑΣΕΠ της περιόδου 2008 -2015.
  • Ρύθμιση της εκκρεμότητας των επιτυχόντων μη διορισθέντων του ΑΣΕΠ του 1998.
  • Επέκταση των ατομικών συμβάσεων των εργαζομένων στην καθαριότητα
  • Αναγνώριση της προϋπηρεσίας εκτός Δημοσίου Τομέα (Ιδιωτικού Τομέα, ΝΠΙΔ).
  • Ανακοπή της πτώσης των μισθών και διορθωτικές αυξήσεις λόγω «ξεπαγώματος» των Μισθολογικών Κλιμακίων
  • Καθιέρωση Στρατηγικού προγραμματισμού προσλήψεων σε ετήσια και πολυετή βάση.
  • Ενδυνάμωση του ΑΣΕΠ και απλοποίηση των διαδικασιών του.
  • Αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και ανάθεση σε αυτό επιτελικού ρόλου για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων με την παροχή της τεχνογνωσίας που διαθέτει.
  • Αναβάθμιση της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης μέσω δημιουργίας νέων τμημάτων, αναβάθμισης του εισαγωγικού διαγωνισμού και του προγράμματος σπουδών και καθιέρωση του εισαγωγικού διαγωνισμού σε ετήσια βάση.
  • 500προσλήψεις στο ΕΣΥ εκ των οποίων 8.700 μόνιμο προσωπικό, παρά τους μνημονιακούς περιορισμούς και τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια.
  • Έγκριση άλλων 10.000 Προσλήψεων στο ΕΣΥ σε ορίζοντα 4ετίας.
  • Έγκριση15.000 προσλήψεων μόνιμων καθηγητών Ειδικής Αγωγής και Γενικής Παιδείας.
  • Εκκίνηση της τεράστιας προσπάθειας εξορθολογισμού των εργασιακών σχέσεων στο Δημόσιο, με βάση τη θεμελιώδη αρχή ότι οι πάγιες και διαρκείς ανάγκες της Διοίκησης πρέπει να καλύπτονται από μόνιμο προσωπικό. Συνεργασία με το ΕΑΠ για προπτυχιακό πρόγραμμα Δημόσιας Διοίκησης, για υπαλλήλους Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
  • Σημαντική απλοποίηση των διαδικασιών για την έκδοση άδειας έναρξης και λειτουργίας επιχειρήσεων, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικονομίας.
  • Υλοποίηση σημαντικών ψηφιακών έργων όπως το Μητρώο Πολιτών, το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, το Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων κ.α

Κυβέρνηση ΝΔ (2019 – σήμερα)

  • Υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο Μαξίμου, υποβάθμιση του ρόλου των υπουργείων και των άλλων κρατικών φορέων.
  • Πολυνομία και κακονομία. Διαρκής παραγωγή νομοθετημάτων πρόχειρα συνταγμένων συνήθως χωρίς τη συμμετοχή της Διοίκησης, τα οποία δεν εφαρμόζονται. Π.χ. Σύστημα Επιλογής Προϊσταμένων, Σύστημα Επιλογής Διοικήσεων νομικών Προσώπων, Νόμος για ΑΣΕΠ, Νόμος για Τηλεργασία κ.α.
  • Διαρκές ράβε ξήλωνε αρμοδιοτήτων και δομών χωρίς σχέδιο και λογική. Π.χ. Κατάργηση και επανασύσταση Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, μετατροπή της γενικής γραμματείας πολιτικής
    Προστασίας σε Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή αρμοδιοτήτων και διαδικασιών.
  • Διαρκείς παρεμβάσεις και απόπειρα χειραγώγησης των Ανεξάρτητων Αρχών
  • Παράκαμψη του ΑΣΕΠ σε πλήθος διαδικασιών που αφορούν σε προσλήψεις και ιεραρχική εξέλιξη δημόσιων υπαλλήλων.
  • Υποβάθμιση των Ελεγκτικών Μηχανισμών του Κράτους.
  • Ιδιωτικοποίηση κρίσιμων υποδομών και υπηρεσιών του κράτους εν μέσω πρωτοφανών κρίσεων.
  • Καταστρατήγηση του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις. Πάρτι απευθείας αναθέσεων σε αρεστούς και φίλους.
  • Εγκατάλειψη του ΕΣΥ και άρνηση προσλήψεων μόνιμου προσωπικού εν μέσω πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης.
  • Διαρκείς αλλαγές στο σύστημα επιλογής προϊσταμένων και ουσιαστικό πάγωμα των κρίσεων. Απευθείας τοποθετήσεις προϊστάμενων χωρίς κριτήρια.
  • Αύξηση του αριθμού και των αποδοχών των μετακλητών
  • Μετακλητοί σε θέσεις ευθύνης, με αποκορύφωμα την επικείμενη καθαίρεση των υφισταμένων Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών του ΕΦΚΑ και αντικατάστασή τους από γαλάζια golden boys με προκλητικές αμοιβές.
  • Πρωτοφανής κομματισμός σε όλα τα επίπεδα της Δημόσιες Διοίκησης. Τοποθέτηση εμφανώς ακατάλληλων ανθρώπων σε καίρια πόστα του κρατικού μηχανισμού με δραματικές ασυνέπειες για τη χώρα.
  • Διαρκής απαξίωση των δημόσιων υπηρεσιών και υπαλλήλων, ένα διαρκές by pass της διοίκησης από γαλάζιους αλεξιπτωτιστές που αδυνατίζει τη θεσμική μνήμη και υπονομεύει τη συνέχεια του Κράτους.

Η χώρα για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις και απαιτήσεις χρειάζεται μια ισχυρή και αποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση, η οποία θα καθοδηγείται από αξιοκρατικά επιλεγμένα, ικανά και καταρτισμένα στελέχη και όχι από κομματικούς εγκάθετους. Ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία ξέρει, μπορεί, θέλει. Ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία θα κυβερνήσει τη χώρα με διαφάνεια, αξιοκρατία και εμπιστοσύνη στους εργαζόμενους του δημοσίου τομέα.

(Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι Τομεάρχης Εσωτερικών, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ βορείου τομέα Β΄ Αθηνών)